Sững Sờ & Run Rẩy

Sững sờ và run rẩy, trước hết là câu chuyện về chốn công sở Nhật Bản qua cái nhìn của một nhân viên người châu Âu. Một khía cạnh khác của con người và văn hóa Nhật Bản được khám phá, không phải từ cái nhìn ngưỡng vọng của một du khách say đắm vẻ đẹp Nhật Bản, mà từ cái nhìn của người trong cuộc, phải sống và tuân phục những luật lệ của Nhật Bản chốn công sở, nơi người Nhật coi là gia đình lớn của họ.

Nothomb chính là nhân vật trong truyện, nơi Nothomb kể lại là quãng thời gian cô làm việc cho một công ty của Nhật. Hàng loạt nghi thức công ty kỳ cục nhất, cùng những tình huống khôi hài liên tiếp đến bởi sự khác biệt về văn hoá đã đưa đẩy cô gái trẻ từ mong muốn ban đầu làm một phiên dịch lại thành ra bà "Nước Tiểu" dọn nhà vệ sinh...

Sững sờ và run rẩy ra mắt năm 1999, và ngay lập tức trở thành tác phẩm đánh dấu bước ngoặt trong sự nghiệp của nữ nhà văn trẻ Amélie Nothomb với hơn 500.000 bản được phát hành. Đây chính là cuốn sách thành công nhất của cô khi nó giành Giải thưởng Lớn của Viện hàn lâm Pháp cho thể loại tiểu thuyết và cũng đã được chuyển thể thành phim vào năm 2003.

Đề cập đến sự va chạm giữa phương Đông và phương Tây, Sững sờ và run rẩy là một khám phá mới của Nothomb trong việc thể hiện một vấn đề lớn: sự xung đột giữa các nền văn hóa trong một khuôn khổ nhỏ của cuốn sách chưa đầy 200 trang này.

Ngay từ khi bắt đầu công việc tại Yumimoto, Nothomb dường như không ý thức đủ vai trò hay nhiệm vụ của mình tại đây. Dù cho ý định lúc đầu của Nothomb là một phiên dịch, cô lại trở thành nhân viên phục vụ cà phê cho tất cả mọi người rồi chuyển thành người thu phát thư tự nguyện, xong đến người đi xé lịch cho các phòng ban,… của công ty. Và ngay khi "được" làm kế toán, cô nghĩ mình không thể xuống thấp hơn được nữa thì thật bất ngờ, Nothomb mới ở điểm bắt đầu cho một hành trình tuột dốc không phanh của mình.

Điểm cuối cùng trên con đường sự nghiệp của Nothomb tại Nhật là bị hạ cấp xuống làm người dọn dẹp nhà vệ sinh với biệt danh bà "Nước Tiểu". Và điều mà người đọc ngạc nhiên hơn là Nothomb vẫn ở đó, đối đầu với tất cả một cách kiên cường, nhẫn nại và đôi chút nhún nhường, câm lặng để hoàn thành hết một năm hợp đồng tại Nhật. Nothomb đang suy nghĩ gì vậy? Đừng vội kết luận bất cứ điều gì vì đó là cái độc đáo của Sững sờ và run rẩy.

Sự khôi hài của hoàn cảnh và lối kể chuyện bình dị, tinh tế, tao nhã đã tạo nên sức quyến rũ cho tác phẩm này. Nothomb không chỉ lôi kéo niềm say mê của độc giả bằng quan điểm thú vị của một nười châu Âu viết về châu Á, mà cô ấy còn phản chiếu nó bằng góc nhìn không sợ đụng chạm nhưng lại tạo nên sự gần gũi và chân thực bằng nỗ lực chân thành trong việc tiếp nhận và thích nghi với những khác biệt về văn hóa.

Nothomb quả thật đã tạo nên một cuốn tiểu thuyết sắc sảo bằng sự độc đáo, tính nhân văn và chất dữ dội của nó, với một thông điệp cũng sâu cay không kém: hình như vấn đề lớn lao về sự giao thoa và hòa hợp văn hóa, có lẽ bắt đầu từ sự vị tha và khoan dung của chính chúng ta.